Toegang tot geneesmiddelen: de noodzaak van innovatie, partnerschappen en gegevensverzameling

De COVID-19-pandemie bood de farmaceutische industrie de kans om haar voorstel van sociale value aan de wereld te presenteren. Niet alleen heeft de samenleving het directe verband kunnen zien tussen investeringen in onderzoek en ontwikkeling (research and development, R&D) en de productie van levensreddende medicijnen, maar de wereld is ook getuige geweest van een ongekende wereldwijde samenwerking tussen de publieke en private sector om deze vaccins in recordtijd op de markt te brengen.

Met de opkomst van beleggen op het gebied van milieu, maatschappij en governance (ESG) en de vraag aan bedrijven om hun bedrijfsvoering af te stemmen op de Sustainable Development Goals (Duurzame ontwikkelingsdoelen, SDG's) van de Verenigde Naties (VN), bevindt de farmaceutische sector zich in een veelbelovende positie om de toegang tot geneesmiddelen in lage- en middeninkomenslanden te verbeteren. Als gevolg hiervan beginnen veel bedrijven te kwantificeren en te documenteren hoe ze innovatieve behandelingen ontwikkelen voor onvervulde medische behoeften die zoveel mogelijk patiënten kunnen bereiken. Gegevens zijn een steeds grotere troef geworden voor zowel bedrijven als beleggers, en de opkomst van gezondheidszorg gebaseerd op value heeft de behoefte versterkt om patiëntresultaten vast te leggen en innovatievere prijsmodellen mogelijk te maken op basis van gegevens uit de praktijk.

Aanpak van de toegangscrisis

De farmaceutische industrie, die de afgelopen jaren te kampen had met een aangetaste publieke reputatie¹, heeft de kans gehad om zichzelf opnieuw uit te vinden. Volgens David Ricks, CEO van Eli Lilly, bood de COVID-19-pandemie de industrie "een unieke kans om haar reputatie te herstellen" door het niveau van innovatie binnen de industrie te laten zien om nieuwe medicijnen te ontwikkelen en te distribueren naar degenen die ze nodig hebben.² Dit staat echter tegenover de schrille ongelijkheid van het wereldwijde gezondheidszorgstelsel en de crisis rond de toegang tot geneesmiddelen. Toen de uitrolprogramma's van het COVID-19-vaccin vorig jaar begonnen, stonden miljarden mensen in lage- en middeninkomenslanden achteraan in de rij om ze te ontvangen, en de wereld was getuige van de politieke impasse rond vaccinnationalisme.

Farmaceutische bedrijven kunnen verandering echter niet teweegbrengen zonder andere partijen. De mate waarin patiënten toegang hebben tot geneesmiddelen wordt bepaald door tal van factoren, zoals de doeltreffendheid van de gezondheidszorgstelsels, de toegang tot verzekeringen, belastingen door de overheid en het inkoopbeleid. Een van de belangrijkste belemmeringen die bedrijven noemen, is het gebrek aan infrastructuur voor de gezondheidszorg. Dit probleem doet zich vooral voor bij oncologische geneesmiddelen waarbij beeldvorming, diagnostiek en oncologen niet altijd beschikbaar zijn, laat staan stabiele elektrische stroom of koelkasten om monsters en chemicaliën op te slaan. Bovendien ontbreekt het in veel zorgstelsels aan gespecialiseerde zorgprofessionals. Er zijn logistieke uitdagingen, met name op het platteland, en dan zijn er ook nog patiëntgerelateerde factoren, zoals misvattingen en stigmatisering rond ziekten en geneesmiddelen. Om deze problemen aan te pakken, is de steun van overheden en het bundelen van middelen, vaardigheden, ervaring en goodwill van meerdere belanghebbenden vereist.

Toegang gebruiken als lens voor belegging

Het is belangrijk voor beleggers om te begrijpen hoe verschillende farmaceutische bedrijven de toegang tot geneesmiddelen aanpakken binnen hun bedrijfsstrategie, vooral nu het risico op 'Sustainable Development Goal-washing' (valse claims qua SDG's) toeneemt. De aanpak van een bedrijf om de toegang tot geneesmiddelen te verbeteren, kan worden gezien als een maatstaf voor innovatie en goede governance, en kan beleggers een lens bieden waardoorheen zij kunnen zien hoe het bedrijf andere opkomende uitdagingen het hoofd kan bieden.

Als toegang deel uitmaakt van de strategische visie van een bedrijf, kan het bedrijf flexibeler en veerkrachtiger zijn bij het toetreden tot groeiende markten en het opbouwen van alternatieve winstbronnen.

Bedrijven die investeren in een betere toegang tot geneesmiddelen kunnen ook hun bedrijfsimago verbeteren, wat het behoud van talent en de algehele productiviteit ten goede kan komen doordat werknemers een gevoel van doelgerichtheid krijgen, en ervoor kan zorgen dat het publiek meer deelneemt aan klinische onderzoeken.

Het kwantificeren van de toegang tot geneesmiddelen en het op de juiste manier vergelijken van bedrijven is echter een moeilijke taak, omdat farmaceutische bedrijven verschillende productportfolio's en bedrijfsstrategieën hebben. Een hulpmiddel dat beleggers kunnen gebruiken, is de Access to Medicine Index. Janus Henderson is al vele jaren een van de ondersteunende ondertekenaars van de Access to Medicine Index. De index rangschikt 20 van 's werelds grootste farmaceutische bedrijven op basis van hoe ze omgaan met risico's en kansen met betrekking tot toegang tot geneesmiddelen in lage- en middeninkomenslanden. De index meet een reeks drijfveren voor value binnen de farmaceutische sector, waaronder prijsstelling, onderzoek en ontwikkeling (R&D), governance en naleving. De index identificeert best practices, volgt de voortgang en laat zien waar kritieke actie nog nodig is.

Innovatieve oplossingen

Vanwege de complexiteit van het aanpakken van de wereldwijde toegang tot geneesmiddelen heeft de farmaceutische industrie innovatieve oplossingen moeten vinden. Een gebied dat een enorme groei heeft doorgemaakt, zijn de publiek-private partnerschappen, ook wel bekend als productontwikkelingspartnerschappen (product development partnerships, PDP's). PDP's hebben veel internationale farmaceutische bedrijven de mogelijkheid gegeven om hun positie in uitdagende markten uit te breiden door samen te werken met lokale producenten. Succesvolle PDP's zijn nog een stap verder gegaan en hebben de overdracht van kennis en technologie benut ten voordele van zowel ontwikkelde als ontwikkelingslanden.

Dit benadrukt niet alleen het belang van tijd en ervaringskennis die voortkomt uit langdurige lokale partnerschappen, maar ook van de aanzienlijke bijdrage die opkomende economieën kunnen leveren aan het toekomstige concurrentievermogen en de toekomstige strategieën van internationale farmaceutische bedrijven.

Veel farmaceutische bedrijven zijn ook begonnen met het aanpakken van toegangsproblemen door innovatievere prijsstrategieën te ontwikkelen.

Bedrijven benaderen de prijsstelling op een flexibelere en meer uitgewerkte manier en bieden op het inkomen afgestemde oplossingen voor hun producten.

Takeda, een Japanse farmaceutische multinational, ontwikkelde bijvoorbeeld een op middelen gebaseerde tool om de financiële geschiktheid van patiënten te bepalen, gericht op medicatie voor lymfoom in Thailand. Door een betaalbaarheidsmodel voor patiënten te ontwikkelen, heeft Pfizer de toegang tot zijn zelf toe te dienen oncologieproducten vergroot in landen als de Filippijnen, waar minder dan 2% van de patiënten in de particuliere sector het zich kon veroorloven om de catalogusprijs te betalen.

Novartis lanceerde merken voor opkomende markten naast de oorspronkelijke merken om verschillende inkomensgroepen te bedienen. Dit omvatte een astmabehandeling in India en een migrainebehandeling in Mexico. Het bijbehorende patiëntenondersteuningsprogramma van het bedrijf beoordeelt patiënten en gebruikt nationale inkomensgegevens om passende betalingsdrempels vast te stellen. Het programma is ook gekoppeld aan een app, waarmee de patiënt migrainedagboeken kan bijhouden en die artsen kan helpen de resultaten te volgen.

Gegevens als een waardevol bezit

Veel innovatieve prijsmodellen zijn mogelijk gemaakt door de toegenomen verzameling en analyse van gegevens. Bedrijven investeren in digitale gezondheidstechnologieën en gegevensanalyse om bewijsmateriaal uit de praktijk te verzamelen en te analyseren, patiëntresultaten te volgen en om beter te begrijpen hoe patiëntkenmerken de gezondheidsresultaten beïnvloeden. De vraag naar gegevens is ook het gevolg van de toegenomen aandacht van beleidsmakers en zorgverleners voor een type zorg dat meer op value is gebaseerd. Dit vraagt om een meer holistische benadering van patiëntresultaten voor de prijsstelling, en vereist een meer collaboratieve relatie tussen farmaceutische producenten, betalende partijen, artsen en patiënten.

Gegevens zijn een waardevol bezit geworden dat bedrijven helpt te bepalen waar ze hun R&D-inspanningen op moeten richten en hoe ze nieuwe en bestaande producten moeten positioneren. De gegevens bieden een feedback-loop ter bevordering van holistische innovatie in de hele value-keten. In markten met lagere inkomens, waar minder gegevensbarrière bestaat vanwege het gebrek aan infrastructuur en diepgewortelde IT-netwerken van ziekenhuizen, is er de mogelijkheid om snelle gegevensverzameling op schaal te stimuleren en zorgverlening via mobiele communicatie aan te sturen.

Het vastleggen van gegevens, het meten van de impact en het overstappen op een op resultaten gebaseerd financieringsmodel verbetert niet alleen de kosteneffectiviteit van programma's en helpt bedrijven lacunes op te sporen, maar biedt ook de mogelijkheid voor innovatievere financiering.

Om beleggers van meer complete en beter vergelijkbare informatie te voorzien, ontwikkelen bedrijven kaders om impact te meten. Novartis heeft bijvoorbeeld een goed ontwikkelde 'beoordeling van sociale impact' die de resultaten berekent van meerdere producten in hun portfolio in 117 landen. Takeda werkt samen met Duke University in North Carolina om het meetkader te ontwikkelen voor de impact van toegang tot gezondheidszorg. De Franse multinational Sanofi werkt samen met externe partners om informatie te meten en te publiceren over de langetermijneffecten van hun projecten die met toegang te maken hebben. Ondertussen ontwikkelt het Britse GlaxoSmithKline (GSK) een dashboard voor impactbeoordeling om initiatieven over de hele linie te evalueren.

Toegangsstrategieën onder de loep

Om investeerders inzicht te geven in welke farmaceutische bedrijven forward denken met betrekking tot toegang, zijn er tal van vragen die moeten worden beantwoord:

• Heeft het bedrijf kaders voor planning van toegang vastgesteld die in al hun productpijplijnen worden geïmplementeerd?
• Ondersteunen ze inspanningen om lokale capaciteit op te bouwen, gezondheidswerkers op te leiden en te trainen, en samen te werken met lokale belanghebbenden?
• Implementeren ze nalevingscontroles en audits om het risico op corruptie in hun hele bedrijfsvoering te verminderen?
• Hebben ze commissies op directieniveau die direct verantwoordelijk zijn voor het bevorderen en belonen van effectieve strategieën voor toegang in alle portfolio's?

Een ander gebied dat beleggers onder de loep moeten nemen, is hoe en wanneer planning voor toegang wordt geïntegreerd in R&D. Toegangsplannen kunnen vele vormen aannemen, van het prioriteren van gebieden met een hoog risico tijdens de registratie of het regelen van vrijwillige licentieregelingen tot het versterken van toeleveringsketens.

Conclusie

De toegang tot geneesmiddelen wordt steeds beter, maar er is nog een lange weg te gaan. Volgens de Access to Medicine Foundation (Stichting voor toegang tot geneesmiddelen) concentreert R&D zich nog steeds op te weinig verschillende ziekten en op te weinig landen, waardoor het ten goede komt aan slechts een fractie van de mensen in nood. De wereldwijde COVID-19-pandemie heeft lacunes in het wereldwijde gezondheidszorgstelsel blootgelegd: het stelsel steunt op te weinig spelers om opkomende infectieziekten te bestrijden, en slechts een handvol farmaceutische bedrijven is nog steeds betrokken bij de R&D van nieuwe antibiotica.

De wereldwijde pandemie heeft de industrie de kans geboden om zichzelf opnieuw uit te vinden en voort te bouwen op bestaande gezamenlijke inspanningen om ook gebieden aan te pakken die niet met COVID-19 te maken hebben. Volgens de Access to Medicine Foundation hebben alle 20 onderzochte bedrijven specifieke doelstellingen en streefcijfers opgesteld om de toegang te verbeteren. Steeds meer bedrijven verkennen nu bedrijfsmodellen waarin uitdrukkelijk mensen aan de basis van de inkomenspiramide worden opgenomen.¹² Het is aan de beleggingswereld om bedrijven aan te spreken op deze doelen, om innovatieve prijsmodellen en partnerschappen aan te moedigen, om na te gaan hoe bedrijven gegevens verzamelen en hun impact meten, en om bedrijven uit te dagen of ze genoeg doen om ervoor te zorgen dat hun producten zoveel mogelijk mensen bereiken.

 

Referenties:

¹Americans’ Views of U.S. Business and Industry Sectors (De mening van Amerikanen over het Amerikaanse bedrijfsleven en de industrie), 2020, Gallup-peiling, augustus 2020
²https://www.fiercepharma.com/pharma/amid-challenges-a-covid-19-opportunity-for-pharma-a-chance-to-bolster-its-reputation-lilly
^{3, 4, 10, 11, 12} Access to Medicine Index 2021, gepubliceerd op 26 januari 2021
⁵https://www.astrazeneca.com/investor-relations/emerging-markets-expansion-innovation-and-partnership.html per 10 mei 2021.
⁶Jaarresultaten 2020 AstraZeneca, 11 februari 2021
⁷Bloomberg, 9 september 2019
⁸https://investors.pfizer.com/investor-news/press-release-details/2020/Pfizer-Completes-125-Billion-Sustainability-Bond-for-Social-and-Environmental-Impact/default.aspx
⁹ESG Today (ESG vandaag), 17 september 2020 – Novartis Launches Healthcare Industry’s First Sustainability-Linked Bond Offering (Novartis lanceert de eerste aan duurzaamheid gekoppelde obligatie-emissie in de gezondheidszorg) https://www.esgtoday.com/novartis-launches-healthcare-industrys-first-sustainability-linked-bond-offering/