De stand van zaken van de energietransitie: Waar staan we nu?

De overwinning van Donald Trump in de Amerikaanse presidentsverkiezingen, in combinatie met een matte COP29-klimaatconferentie in Bakoe, heeft geleid tot bezorgdheid over de staat van de energietransitie, waarbij sommigen vrezen dat de vooruitgang zal vertragen of zelfs omkeren. Deze bezorgdheid wordt onderstreept door het feit dat de gemiddelde temperatuur op aarde in 2024 1,8 °C boven het pre-industriële niveau ligt – en daarmee is dit het eerste jaar waarin de streefgrens van 1,5 °C wordt overschreden.

Ondanks de stijgende temperaturen op aarde en de regering-Trump die de VS voor de tweede keer terugtrekt uit het Akkoord van Parijs, zien we nog steeds kansen voor beleggers om te profiteren van de heersende trends die ten grondslag liggen aan de energietransitie.

Toenemende betrokkenheid van bedrijven bij klimaatneutraliteit

Figuur 1 laat zien hoe de inzet voor klimaatneutraliteit de afgelopen vijf jaar is toegenomen. Wat opvalt, is de opmerkelijke toename van Forbes Global 2000-bedrijven die zich de afgelopen jaren hebben gecommitteerd aan netto nul. Dit is belangrijk, aangezien deze 2000 bedrijven verantwoordelijk zijn voor ongeveer 20% van de wereldwijde uitstoot van opgenomen emissies, rekening houdend met zowel hun operationele (scope 1 en 2) als hun toeleveringsketens (scope 3) emissies.

Hoewel de aard van de verbintenissen van deze bedrijven om koolstofneutraal te worden sterk varieert, waarbij sommige gericht zijn op koolstofneutraliteit, andere op nulemissies en andere op Scope 1 (directe) en Scope 2 (indirecte) emissies, maar niet op Scope 3 (waardeketen), is de algemene trend er één van groei, zowel wat betreft het aantal verbintenissen als het aantal entiteiten dat ze aangaat. Bovendien zijn de doelstellingen die in het nationale beleid zijn vastgelegd de afgelopen jaren aanzienlijk gestegen: 88% van de wereldwijde uitstoot, 89% van de wereldbevolking en 90% van het wereldwijde bbp valt onder een of andere vorm van nationaal engagement of klimaatneutrale doelstelling.

Het perspectief van 'glas halfvol' is een aanzienlijk hoger ambitieniveau, maar nu de gemiddelde temperatuur op aarde in 2024 al 1,8°C boven het pre-industriële niveau ligt, neemt de noodzaak voor landen om de uitstoot van broeikasgassen (BKG) sneller en dieper aan te pakken toe. Zoals het er nu uitziet, is de race tegen de klok naar klimaatneutraliteit aantoonbaar verloren als we onder de 2°C willen blijven, en veel entiteiten hebben nog steeds geen emissiereductiedoelstellingen.

De drievoudige uitdaging

Wanneer we de staat van de energietransitie bekijken, zowel vanuit een pragmatisch als vanuit een beleggingsperspectief, moeten we rekening houden met de drie pijlers van de drievoudige uitdaging. Dit omvat de uitdaging om het concurrentievermogen te vergroten door goedkope energie te leveren, de energiebalans te verbeteren door meer energie te leveren en tegelijkertijd de broeikasgasemissies in onze atmosfeer aan te pakken. Een nuttige analyse van Thunder Said Energy (figuur 2) van verschillende energietechnologieën en -thema's binnen de context van het koolstofarm maken van de economie, rangschikt deze op basis van de mate waarin ze de drievoudige uitdaging aanpakken: de linkerkant verbetert het concurrentievermogen en de rechterkant vermindert het concurrentievermogen op basis van de huidige economische omstandigheden.

De verklaringen van de regering-Trump over hernieuwbare energie lijken in onze ogen minder tegen decarbonisatie te zijn, maar meer te gaan om het bevorderen van concurrentievermogen. In deze context staat concurrentievermogen gelijk aan betaalbare energie, terwijl concurrentievervalsing synoniem is met dure energie. Daarom richten onze beleggingen zich op bedrijven die goedkope energieoplossingen bieden en bijdragen aan de vermindering van de koolstofuitstoot, zoals de value gasketen, inclusief LNG, gasopslag en -transport, samen met AI, digitalisering en kernenergie. Met name kernenergie wordt gezien als een belangrijk voordeel voor wie op zoek is naar basislastenergie met een minimale koolstofvoetafdruk en zelfvoorziening, vooral gezien het feit dat de VS en Canada overvloedige uraniumbronnen of het potentieel daarvoor hebben, waardoor de afhankelijkheid van potentieel onvriendelijke leveranciers zoals Rusland wordt verminderd.

Onze beleggingen zijn ook gericht op investeringen in netwerken, zonne-energie, energie-efficiëntie, herbebossing en andere gebieden waar we sterke rendements- en groeivooruitzichten zien die de uitdagingen van de energietransitie aanpakken. Omgekeerd vermijden we momenteel sectoren die weliswaar de koolstofuitstoot verminderen, maar wel het concurrentievermogen kunnen belemmeren. Deze omvatten groene waterstof, koolstofafvangopslag, offshore wind en blauwe waterstof. Deze sectoren vertegenwoordigen de duurdere segmenten van de energiemarkt, waarop we ons bewust niet richten, maar ons richten op investeringen die aansluiten bij het verbeteren van hun concurrentiepositie en die ook duurzamere energieoplossingen bieden.

De economische argumenten voor zonne-energie

We waren verrast toen we ontdekten dat tijdens het eerste presidentschap van Trump de VS het hoogste tempo van zonne-installatie meemaakte, waarbij Texas - een olie- en gasbolwerk - Californië overtrof op het gebied van zonne-installaties. Deze stijging wordt toegeschreven aan de dalende kosten van fotovoltaïsche zonne-energiesystemen met opslag, waardoor zonne-energie in de VS steeds concurrerender is geworden ten opzichte van aardgas, en zelfs goedkoper dan kolengestookte energie in India en China op basis van genivelleerde energiekosten (LCOE). De reden voor deze kostenbesparing is tweeledig: de vrijwel onuitputtelijke aard van zonne-energie en de halfgeleidertechnologie die erin wordt gebruikt, waardoor in het verleden in de loop van de tijd efficiëntiewinsten en kostenverlagingen zijn geboekt.

Momenteel hebben zonnepanelen een efficiëntie van 25% bereikt bij het omzetten van zonlicht in elektriciteit, een aanzienlijke verbetering ten opzichte van 5% twee decennia geleden, met het potentieel om een efficiëntie van 50% te bereiken. Deze verbetering, samen met het toegenomen productievolume, heeft de kosten teruggebracht tot ongeveer vier tot vijf cent per kilowattuur, waarbij prognoses wijzen op een future daling tot tussen de één en twee cent. Als gevolg hiervan is zonne-energie wereldwijd de goedkoopste manier geworden om elektronen op te wekken. In Europa zal de productiecapaciteit voor zonne-energie tussen 2020 en 2024 naar verwachting verdrievoudigen, sneller dan zowel onshore als offshore windenergie, dankzij de superieure economische omstandigheden. Evenzo worden kostenverlagingen wereldwijd waargenomen, gedreven door technologische vooruitgang en verhoogde efficiëntie, niet alleen door goedkope Chinese productie.

Het opleggen van tarieven op geïmporteerde zonnepanelen zou aanzienlijk voordeel kunnen opleveren voor Amerikaanse zonne-energiebedrijven die panelen in eigen land produceren omdat dit hun winstgevendheid verhoogt damkzij hogere marges. We verwachten een verdere productie-uitbreiding in de VS als gevolg van deze tarieven en beschouwen eventuele extra tarieven als een zeer positieve ontwikkeling voor binnenlandse producenten van zonnepanelen.  Ook binnenlandse producenten van belangrijke materialen zoals staal zullen profiteren van een wereld met hogere tarieven.

De kosten voor energieopslag blijven dalen

Naarmate zonne-installaties op utiliteitsschaal toenemen, zorgt de intermitterende aard van de elektriciteit ervoor dat de stroomprijs volatiel is, wat doeltreffende oplossingen voor energieopslag vereist. De economische argumenten voor energieopslag, die energieprijsarbitrage mogelijk maakt, worden steeds dwingender naarmate de prijs volatiliteit stijgt, terwijl de kosten voor de ontwikkeling en toepassing van deze technologieën aanzienlijk zijn gedaald. Zo is de prijs van lithium-ionaccu's sterk gedaald van 1.436 dollar per kWh in 2010 tot 144 dollar in 2023, een daling van 90% over ongeveer 13 jaar (figuur 3).

Ondanks een ogenschijnlijk plateau in de batterijprijzen op de grafiek, bleven de prijzen vorig jaar met 20% dalen, met de verwachting van voortdurende verlagingen. Deze kostenbesparing heeft geleid tot een toename van batterijopslaginstallaties. Alleen al in 2023 werd 60 gigawatt aan energieopslag geïnstalleerd, genoeg om 60 miljoen huishoudens van stroom te voorzien, wat neerkomt op een stijging van 120% op jaarbasis. Prognoses voor 2024 gaan uit van meer dan 100 gigawatt aan installaties, waarbij future verwachtingen oplopen tot 1 terawatt per jaar in 2030 en drie terawattuur per jaar tegen 2050. Tegen die tijd zou zonne-energie met bijbehorende opslag 43.000 terawattuur aan het net kunnen bijdragen, voornamelijk gedreven door economische haalbaarheid in plaats van door handhaving van regelgeving. Met name in 2023 was China wereldleider op het gebied van energieopslaginstallaties, goed voor bijna 50% van de wereldwijde capaciteit, terwijl de VS en de rest van de wereld aanzienlijk achterbleven. Dit onderstreept China's leiderschap op het gebied van energieopslag en onderstreept de noodzaak voor andere landen om hun inspanningen op dit gebied te versnellen.

Hoe dan ook, zelfs dit snelle tempo van de uitrol van energieopslag is wellicht onvoldoende. Om de doelstelling van 1,5 °C te handhaven, zal volgens het IEA tegen 2030 ongeveer 1.300 gigawatt aan batterijopslag nodig zijn, een doel dat volgens de huidige schattingen waarschijnlijk niet zal worden gehaald. De huidige trajecten wijzen op een mogelijke wereldwijde temperatuurstijging van 2-3°C.

Trump gooit niet per se roet in het eten

Wij achten het hoogst onwaarschijnlijk dat bedrijven hun inspanningen om de economie koolstofvrij te maken zullen opgeven, aangezien die initiatieven langer duren dan de ambtstermijn van één president. De trend om rechtstreeks schone energie in te kopen is gevestigd en blijft bestaan, aangedreven door de economische voordelen van grootschalige wind- en zonne-energieprojecten en de stijgende kosten van door het net geleverde elektriciteit, met een extra impuls van investeringen in kunstmatige intelligentie.

Ondanks het nieuws dat de VS opnieuw uit het Akkoord van Parijs stapt en de subsidies vermindert, zal het momentum voor elektrificatie, digitalisering en decarbonisatie waarschijnlijk aanhouden op gebieden die de groei en het concurrentievermogen ondersteunen. Zoals Figuur 4 laat zien, is de capaciteit voor schone energie toegenomen en is de jaarlijkse koolstofuitstoot gedaald door zowel Democratische als Republikeinse regeringen in de VS.

Een steeds grotere rol voor kernenergie

Wij geloven sterk in kernenergie als een technologie die in staat is om koolstofarme basislastenergie te leveren. Onze huidige blootstelling aan kernenergie via uraniumproducenten is groter dan die van zonne-energie, hoewel we van plan zijn onze beleggingen in zonne-energie te verhogen. De timing is echter cruciaal, vooral gezien de mogelijke negatieve krantenkoppen die in bepaalde politieke klimaten met zonne-energie worden geassocieerd.

Interessant is dat grote bedrijven zoals Microsoft substantiële overeenkomsten hebben gesloten met leveranciers van kernenergie, zoals de deal met Constellation Energy om Three Mile Island opnieuw op te starten, tegen prijzen die aanzienlijk hoger zijn dan die van zonne-energie. Dit wijst erop dat de rijkste bedrijven ter wereld bereid zijn te investeren in betrouwbare, koolstofarme energiebronnen.

Knelpunten voor groei

Vanuit beleggingsoogpunt richten we ons op het identificeren van knelpunten in de energietoeleveringsketens, aangezien deze gebieden meestal extra economische rendementen bieden, wat leidt tot een hoog rendement op investeringen en positieve koersprestaties. Een van die knelpunten is de toegenomen vraag naar kritieke metalen die nodig zijn voor nucleaire en zonne-energietechnologieën, evenals elektrische voertuigen, in vergelijking met traditionele energiebronnen zoals steenkool en aardgas. Deze vraag omvat een verscheidenheid aan metalen die essentieel zijn voor de overgang naar groene energie, waaronder zeldzame aardmetalen, zink, grafiet, nikkel, lithium en koper (figuur 5).

Verder dragen verschillende factoren bij aan de stijgende vraag naar deze metalen, waaronder de verschuiving naar deglobalisering (onshoring) en lokalisatie van toeleveringsketens, veranderingen in consumentengedrag, hogere militaire uitgaven en de uitbreiding van de capaciteit van datacenters, waarvoor alleen al aanzienlijke hoeveelheden koper nodig zijn. De mijnbouwindustrie zal echter waarschijnlijk voor uitdagingen komen te staan om aan deze vraag te voldoen, tenzij de reële investeringen aanzienlijk toenemen. Dit suggereert dat er behoefte is aan hogere grondstof prijzen om een hogere productie te stimuleren. Historische gegevens over grondstof prijscycli wijzen op potentieel voor aanzienlijke groei in de komende decennia, wat een aantrekkelijke beleggingsmogelijkheid biedt in de grondstoffensector. Deze sector biedt niet alleen bescherming tegen diversificatie en inflatie, maar wordt ook verhandeld tegen een waardering onder het historische gemiddelde in vergelijking met de bredere markt.

Navigeren door de complexiteit van de energietransitie

Onze strategie voor verantwoorde hulpbronnen richt zich op de cruciale factoren die de energietransitie mogelijk maken, maar we hebben ook een klimaattransitiestrategie met een gediversifieerde benadering om te profiteren van deze groeidynamiek, met de nadruk op groene oplossingen, enablers van deze oplossingen en verbeteraars die deze oplossingen toepassen om hun activiteiten te verbeteren. Door op deze manier te beleggen, willen we rendement genereren voor onze beleggers en een positieve impact hebben op de planeet.

De reis naar klimaatneutraliteit biedt een dynamisch en evoluerend landschap vol kansen voor beleggers om bij te dragen aan een duurzame toekomst en tegelijkertijd te streven naar winstgevende rendementen. Door de complexiteit van de energietransitie te begrijpen en strategisch om te gaan met de risico's en kansen ervan, kunnen beleggers zich volgens ons positioneren om te profiteren van de verschuiving naar een schonere, duurzamere wereldeconomie en goede rendementen te genereren.