‘Hernieuwbaar, elektrisch, digitaal’: de vierde industriële revolutie

We hebben het verband tussen duurzaamheid en innovatie al bijna 30 jaar erkend en op dit moment geloven we dat we aan het begin staan van een decennium van transformatie. De transitie naar een koolstofarme economie is eindelijk aan het versnellen. Decarbonisatie is naar onze mening een ‘generationele’ investeringstrend die een grote impact zal hebben op bijna elke tak van de economie.

Wat betekent koolstofarm beleggen?

Koolstofarm beleggen is veel meer dan alleen maar beleggen in hernieuwbare energiebedrijven en de uitsluiting van beleggingen in fossiele brandstoffen. De afgelopen 250 jaar, sinds het begin van de Industriële Revolutie, heeft de mensheid een enorme vooruitgang geboekt met behulp van een door fossiele brandstoffen aangedreven economische groei. Helaas is die industriële ontwikkeling niet zonder gevolgen gebleven. De wereld van vandaag leunt zo sterk op het gebruik van koolstofuitstotende processen in het dagelijkse leven dat we eigenlijk moeilijk zonder kunnen. In feit is de fossiele economie ingebrand in ons wereldwijde economische systeem.

Bijna alle sectoren van de economie stoten broeikasgassen uit. De grootste uitstoot komt van transport, elektriciteit, stroomopwekking, industrie, commerciële en residentiële gebouwen en landbouw. We moeten echter niet vergeten dat de fossiele brandstofeconomie een zeer complex en onderling afhankelijk systeem is, zoals blijkt uit Figuur 1. Elke sector heeft verschillende subsectoren en industrieën met verschillende niveaus van door fossiele brandstoffen aangedreven economische activiteit. Het is niet makkelijk om het web van koolstofuitstotende processen te ontwarren.

Gesynchroniseerde investeringsboom in schone technologieën

Dit jaar hebben de meest invloedrijke regeringen ter wereld ambitieuze doelen vastgesteld om de klimaatverandering aan te pakken. In april 2021 maakten 40 wereldleiders in een virtuele klimaattop afspraken over de aanpak van de klimaatcrisis. Het Witte Huis legde zich vast aan het doel om de emissies in de VS met 50 tot 52 procent in 2030 ten opzichte van 2005, en de Chinese premier Xi Jinping beloofde het steenkoolverbruik vanaf 2026 af te bouwen. De Britse regering verkondigde 's werelds meest ambitieuze klimaatdoel: een verlaging van de emissies met 78% in 2035 ten opzichte van 1990. Het zesde koolstofbudget van het VK omvat ook de emissies van internationale lucht- en zeevaart en zou de uitstoot van het VK terugbrengen met meer dan driekwart van de totale afbouw tot koolstoofneutraal in 2050. Het is goed om te zien dat er nu veel meer wereldwijde politieke harmonie is op klimaatgebied. Dat geeft hoop op een wereldwijd gesynchroniseerde explosie aan investeringen in schone technologieën.

Wat betekenen deze klimaattoezeggingen voor de fossiele brandstofeconomie? Om de opwarmingslimiet van 1,5 ^oC te handhaven, zullen we meerdere oplossingen nodig hebben voor de vele betrokken sectoren en industrieën. Landen moeten het aandeel van elektriciteit in de primaire energiemix in de komende decennia verhogen van 20 naar 50 procent. De VS heeft materiële toezeggingen gedaan om een deel van de schoolbussenvloot elektrisch te maken, gebouwen te renoveren aan de hand van hogere milieustandaarden, het steenkool- en gasverbruik terug te dringen en te investeren in de elektrische en hernieuwbare energieinfrastructuur van het land. Het VK is voornemens de verkoop van diesel- en benzineauto’s tegen 2030 te verbieden en heeft 20 miljoen pond toegezegd voor de financiering van elektrische voertuigen.

“Het is goed om te zien dat er nu veel meer wereldwijde politieke harmonie is op klimaatgebied. Dat geeft hoop op een wereldwijd gesynchroniseerde investeringsboom in schone technologieën.”

Een decennium van transformatie

De elektrificatie van de wereldwijde autovloot is een van de gebieden waar we het meest enthousiast over zijn. Accu- en computertechnologieën verbeteren doorlopend en de aanverwante kosten gaan omlaag. We verwachten daarom de opkomst van een massaproductie en algemene acceptatie van elektrische voertuigen. Dit wordt vaak de ‘S-curve’ genoemd. Deze curve illustreert  het verloop van de innovatie van een technologie vanaf een trage start naar een versnellingsfase en uiteindelijk stabilisering. De elektrificatie van voertuigen is slechts een van de voorbeelden. In onze ogen staan we aan het begin van een decennium van transformatie waarin we vele S-curves zullen zien in veel verschillende takken van de economie.

Elektrificatie is de steunpilaar van deze verandering. Stel je een LED-lamp voor die licht uitstraalt door een proces dat we elektroluminescentie noemen.  In tegenstelling tot de traditionele gloeilamp, die licht uitstraalt door verwarming van een kleine metalen draad, sturen LED’s elektrische stroom door een halfgeleider om fotons uit te stralen. Datzelfde proces kan ook worden gebruikt voor de doorgifte van data. LiFi, dat lijkt of WiFi, is een draadloze communicatietechnologie die gebruik maakt van het LED-proces om data van een object naar een ander door te geven.

“Elektrificatie is de steunpilaar van deze verandering. … Naarmate elektrificatie verder evolueert zal alles ‘smart’ en ‘geconnecteerd’ worden, waarbij de grenzen tussen sectoren en industrieën zullen vervagen.”

Het LiFi proces is fascinerend, maar het belangrijkste conclusie is dat elektrificatie en digitalisering inherent met elkaar verbonden zijn. Naarmate elektrificatie verder evolueert zal alles ‘smart’ en ‘geconnecteerd’ worden, waarbij de grenzen tussen sectoren en industrieën zullen vervagen.” In het komende decennium zullen we waarschijnlijk getuige zijn van de opkomst van vele S-curves naarmate de technologie verbetert en de connectiviteit voortschrijdt. Traditionele analoge producten zullen plaats maken voor een nieuw tijdperk van cloudcomputing en het Internet of Things. Deze verschuiving is al begonnen bij ‘smart’ auto’s, horloges en zelfs koelkasten. Wij zien dit als de vierde industriële revolutie.

De vierde industriële revolutie stelt ons in staat om van een ‘fossiele analoge’ economie over te stappen naar een ‘hernieuwbare elektrische digitale’ economie.  Dit is de kern van decarbonisatie en de transitie naar een koolstofarme economie.  Het drietal van digitalisering, elektrificatie en decarbonisatie (DED) noemen we de ‘DED-nexus’. Deze dynamiek heeft gevolgen voor elke sector en voor ieder hoekje van de wereldeconomie. De impact van deze veranderingen op portefeuilles is voor ons een belangrijke overweging. De DED-nexus is door de gebeurtenissen van het afgelopen jaar nog versneld, wat volgens ons een positieve invloed heeft op zowel maatschappelijke als milieugerelateerde duurzaamheidsdoelstellingen.